ئۇيغۇر مەدەنىيىتى

تۇرسۇنبەگ ئىبراھىم تايماس ئۇيغۇر خەلقىنىڭ فولكلور ئوچۇقى بولغان مەشرەپلەر خەلقىمىز بېسىپ ئۆتكەن ئۇزاق تارىخىي باسقۇچلاردا تەدرىجىي شەكىللىنىپ، مەزمۇنى بارغانچە بېيىغان. مەشرەپلىرىمىز مەنىۋى تۇرمۇشنى بېيىتىش، سەنئەتتىن ھۇزۇرلىنىش، ئۇيۇشۇشچانلىقنى ئاشۇرۇشتەك ئورتاقلىققا ئىگە. بۇ نۇقتىدا دولانلارنىڭ ‹‹ناماقۇللۇق مەشرىپى›› نى تىلغا ئېلىش مۇمكىن ….

غەيرەتجان ئوسمان دىنىي چۈشەنچىلەر ۋە ئەدەبىي ئەسەرلەردە ئەكس ئەتتۈرۈلگەن شەرق-غەرب مەدەنىيەت ئالاقىسى غەيرەتجان ئوسمان 1958- يىلى 6- ئاينىڭ 25- كۈنى قەشقەر شەھىرىنىڭ يۇقىرىقى قازئېرىق كەنتىدە ئوقۇتقۇچى ئائىلىسىدە تۇغۇلغان. ئۆز يېزىسىدا باشلانغان ۋە ئوتتۇرا مەكتەپلەرنى تاماملاپ، 1975-1977 يىللىرى يېزىغا چۈشۈپ دېھقانچىلىق…

غەيرەتجان ئوسمان چىڭ سۇلالىسى دەۋرىدە ئۆتكەن ۋۇيەنشى «吴延燮) ) يۈەن دەۋرىدىكى مەمۇرىي مىرزا دىۋان باش ۋەزىرى، مۇئەككەللىرى جەۋىلى»元行省承相平章政事年表) ) دە كۈنجەكنىڭ ئەمەل ناملىرى مۇنداق ئىدى. 1306- يىلىدىن 1315- يىلىغىچە خۇگۇاڭ ئۆلكىسى مەمۇرىي مىرزا دىۋان مۇئەككىلى بولغان. 1315- يىلىدىن 1324- يىلىغىچە…

غەيرەتجان ئوسمان ئۇيغۇر ئەجدادلىرىنىڭ ئوتتۇرا ۋە غەربىي ئاسىيا، ياۋروپا بىلەن بولغان تارىخىي ئالاقىسى قىسقىچە چۈشەنچە ئۇيغۇرلار غەربىي يۇرتتىكى، جۈملىدىن ئوتتۇرا ئاسىيادىكى قەدىمكى مىللەتلەرنىڭ بىرى. ئېلىمىزنىڭ خەنزۇچە تارىخىي ھۆججەتلىرىدە ئۇيغۇر ئەجدادلىرىنىڭ نامى ھەر خىل شەكىلدە خاتىرىلىنىپ كېلىنگەن. بۇنىڭدىن باشقا ئۆزلىرى ۋە…

قەشقەر ئۇيغۇرلىرى قەشقەر ئۇيغۇرلىرى يۇمىلاق باش، ئوتتۇرا بوي، بۇغداي ئۆڭلۈك، يۈزى سوقىچاقراق(ئات يۈز)، بۇرنى ئوتتۇراھال كەڭ، لېكىن ئېگىز (قۇش تۇمشۇق بۇرۇن بىلەن تۈز بۇرۇن ئارىسىدا)، چاچلىرى قارا قۇڭۇررەڭ، قوي كۆزلۈك، ساقال – بۇرۇتلىرى قويۇق، ئەگىم قاشلىق، تېرىسى سۈزۈك ۋە سىلىق…

جۇڭگونىڭ يىراق چېگرا رايونى شىنجاڭنىڭ مەركىزىي شەھىرى ئۈرۈمچى خۇددى بۇ يەردىكى مول نېفىت زاپىسى كەبى چالقىنىپ تۇرماقتا . 3800 يىللىق « ئاپئاق ئايىم » مۇشۇ چالقىنىشلارنىڭ بىر قىسمى . كاشتان رەڭلىك چېچى ، دۈگىلەك كۆزى ، ئاپئاق تېرىسى ، ئوتتۇرىدىن…

مىرسۇلتان ئوسمانوف (ش ئۇ ئا ر تىل- يېزىق كومىتېتىنىڭ تەتقىقاتچىسى) تەھرىر ئىلاۋىسى: مىرسۇلتانوفنىڭ بۇ ماقالىسى ئۇنىڭ «ھازىرقى زامان ئۇيغۇر تىلىنىڭ لوپنۇر دىئالېكىتى» ناملىق ئەسىرىگە يېزىلغان كىرىش سۆزىنىڭ بىر قىسمى بولۇپ، ئۇنىڭدا بۇ ساھەدە مەخسۇس ئىزدەنگەن س. يې. مالوف ۋە ئە….

قەشقەر -ئۇيغۇر ۋە ئوتتۇرا ئاسىيا مەدەنىيتىنىڭ مەركىزى ،ئوتتۇرا ئاسىيادا قەد كۆتۈرۈپ تۇرغان نۇرلۇق ئابىدە ،ئۇيغۇر مەدەنىيەت تارىخنىڭ ئالتۇن دەۋرى بولغان 11-ئەسىرلەردە بارلىققا كەلگەن ۋەكىللىك خاراكتىردىكى ئىككى پارچە دۇنياۋى داڭلىق ئەسەر « قۇتادغۇبىلىك »بىلەن «تۇركىي تىللار دىۋان»ى قەشقەر بىلەن زىچ مۇناسىۋەتلىك…

يۈسۈپجان ياسىن ھەر قانداق بىر مىللەت ئۆز تارىخىدا مەۋجۇتلىقىنى قوغداش ۋە تەرققىيات ئىھتىياجىغا كاپالەتلىك قىلىش ئۈچۈن مىللەتنىڭ پۈتكۈل ئەزالىرى قەتئىي ئەمەل قىلىشى زۆرۈر بولغان بىر قاتار تەرتىپ , نورما — ئۆإلچەم، قىممەت ھۆإكۈملىرى، ئۆإرپ – ئادەتلەر ۋە پرىنسىپلارنى شەكىللەندۈرىدۇ. بىز…

ئاپتورى: گۈلنار تىيىپ ئۈرۈمچى شەھىرى- شىنجاڭ ئۇيغۇر ئاپتۇنۇم رايونىنىڭ مەركىزى. ئۈرۈمچىدە يەتتە رايون، بىر ناھىيە، ئىككى ئېچىش رايونى بار. ئۈرۈمچى ئىقتىسادىنىڭ تېز سۈرئەتتە تەرەققى قىلىشى ئۈرۈمچىگە مەبلەخ سالىدىغان شۇنداقلا، تىجارەت قىلغىلى، ياشىغىلى كېلىدىغانلارنىڭ سانىنى يىلدىن يىلغا ئاشۇردى. ھازىر ئۈرۈمچى شەھىرى…

ئاپتورى:مۇيۇنچۈر تۈركىي خەلقلەر دېگەندە كىشىلەر كۆپىنچە تۈرك، ئۆزبەك، ئازەربەيجان ،قازاق، ئۇيغۇر ، تاتار ، قىرغىز، تۈركمەن قاتارلىق نوپۇسى بىر قەدەر كۆپ ھېسابلانغان چوڭ تۈركىي مىللەتلەرنى كۆز ئالدىغا كەلتۈرىدۇ. ئەمەلىيەتتە ، ئالتاي تىل سىستەمىسىنىڭ تۈركىي تىللار ئائىلىسىگە مەنسۇپ ھەر قايسى تۈركىي…

باياخون روزى «ئون ئىككى مۇقام» ئۇيغۇر مىللى مۇزىكىسىنىڭ ئانىسى. ئۇيغۇر مىللى مۇزىكىسى ئۇزاق مۇددەتلىك تارىخى تەرەققىياتلار جەريانىدا يوقتىن بارلىققا كېلىپ ئازدىن كۆپىيىپ، ئاددىلىقتىن مۇرەككەپلىشىپ يۈكسەك مىللىلىككە ئىگە مۇزىكا سېستىمىسىنى شەكىللەندۈرگەن. مۇزىكىنىڭ، بولۇپمۇ ئۇيغۇر مىللى مۇزىكىلىرىنىڭ ئىزچىل ئورگىناللىققا ئىگە بولۇشىنى باشقا…