ئۇيغۇر

ئابدۇقەييۇم مىجىت ئۇيغۇرلار ئالدىنقى ئەسىرنىڭ ئاخىرقى چارىكىدىن باشلاپ يېمەك– ئىچمەك تىجارىتىنىڭ بازارلىشىشىغا ئەھمىيەت بېرىشكە باشلىدى ھەمدە ئۇيغۇرلارنىڭ ئىچىملىك سانائىتى يوقلۇقتىن بارلىققا كەلدى. بىر خىللىقتىن كۆپ خىللىققا قاراپ يۈزلەندى. 20– ئەسىرنىڭ كېيىنكى يېرىمىدىن باشلاپ ئۇيغۇرلارنىڭ ئىجتىمائىي تۇرمۇشىدا غايەت زور ئۆزگىرىشلەر يۈز…

ھاجى ئىساق مېرى مەن 1915 – يىلى 7 – ئايدا قۇمۇل شەھىرىنىڭ پالۋانتۇر يېزىسى غولئېرىق كەنتىدە تۇغۇلدۇم. ئۆسمۈرلۈك چېغىمدا يۇرتۇمدا دىنىي تەربىيە ئالدىم. ئەجدادىمنىڭ ئەسلى يۇرتى قەشقەر ۋىلايىتىنىڭ يەكەن ناھىيىسى بولۇپ، قۇمۇلدىكى تۇنجى بوۋام ئىسلام ئاخۇن 1677- يىلى 2 –…

ئالېكسېي ئافتوكراتوف (روسىيە) يۇنۇس ئىلياس ئىدىقۇتلۇق تەرجىمىسى ستالىن شىنجاڭ ئاۋىئاتسىيە شىركىتىنىڭ «154 TY» تىپلىق ئايروپىلانى ئۈرۈمچى ئايرودرومىغا ئاستاغىنە قوندى. سودىگەرلەر ئادەتتىكىدەك چاۋاك چېلىپ ئۆزلىرىنى تۇتالماستىن «ئۇررا» دېيىشتى. ئۇلار ئۈرۈمچىگە ئوڭۇشلۇق يېتىپ كەلگەنلىكىدىن چەكسىز شادلانغانلىقلىرىنى شۇ يوسۇندا ئىپادىلىشەتتى. چۈنكى ئۈرۈمچى كۆپلىگەن…

جۇڭ جىنۋېن سېرىق ئۇيغۇر خەلق چۆچەكلىرى بىلەن ۋېنگر خەلق چۆچەكلىرىدىكى ئورتاق خۇسۇسىيەت ئالامەتلىرىنىڭ مەدەنىيەت ئاساسى ھەققىدىكى دەسلەپكى ئىزدىنىش ۋېنگر مىللىتى ياۋرۇپانىڭ دوناي دەرياسى بويلىرىدا ئولتۇراقلاشقان. بىراق ۋېنگر خەلق چۆچەكلىرى تىپىك ياۋرۇپا – ئاسىيا تۈسىگە ئىگە. نۇرغۇن ۋېنگر خەلق قوشاقلىرىنىڭ سيۇژىت…

ئابدۇقەييۇم مىجىت 1. مۇقەددىمە بېلىقچىلىق ـــ دەريا، كۆل، ساھىل، دېڭىزلاردا سۇ جانۋارلىرىنى بېقىش، تۇتۇش بىلەن شۇغۇللىنىشتەك ئىشلەپچىقىرىشى پائالىيىتىنى كۆرسىتىدۇ. ئۇ ئوۋچىلىق ئىگىلىكىنىڭ مۇھىم بىر تەركىبىي قىسمى بولۇپ، كونا تاش قۇراللار دەۋرىنىڭ ئاخىرقى مەزگىللىرىدە پەيدا بولۇشقا باشلىغان. كونا تاش قوراللار دەۋرىنىڭ…

ئەمەك ئۈشەنمەز تۈركچىدىن يۈسۈپجان ياسىن ئۇيغۇرچىلاشتۇرغان قىسقىچە مەزمۇنى تۈرك تىلىنىڭ تارىخىي دەۋرلىرى تەتقىقاتىدا قۇرئان تەرجىمىلىرىنىڭ ئۆزىگە خاس بىر ئورنى ۋە ئەھمىيىتى بار. تەسىرى كۈچلۈك سۆز – جۈملىلەر بىلەن ئىشلەنگەن بۇ تەرجىمىلەردە ھەر بىر ئىپادە ئۈچۈن تۈرلۈك تەڭداش ئىبارىلەر قوللىنىلغان. بۇ…

شىرىپ خۇشتار خوجىنىيازھاجى ئۆلكىلىك ھۆكۈمەتنىڭ مۇئاۋىن رەئىسى بولغاندىن كېيىن ئۇ ئۈرۈمچىگە مېڭىش ئالدىدا، ئۆز قىسىملىرىدىن ھامۇتخان لۈيجاڭنى 500 ئەسكەر بىلەن ئۆزىنى قوغداشقا ئېلىپ قالىدۇ، شېڭ شىسەي خوجىنىياز ھاجىنىڭ قالدۇق قىسىملىرىنى بىر دىۋىزىيە قىلىپ تەشكىللەپ، ئۇنى 6- دىۋىزىيە دەپ ئاتايدۇ (ئۇ…

ئوسمانجان ئىسمائىل (دولانى) ئانا تىلىم، مېنى كەچۈر … ئانا تىلىم، سەن مېنى باغرىڭغا باستىڭ، ئۆزۈڭنىڭ روھى ئوزۇقۇڭ بىلەن مېنى پەرۋىش قىلدىڭ، مەن سېنىڭ ئىللىق باغرىڭدا ئوزۇقلاندىم، تەربىيلەندىم… ئانا تىلىم مەن سەن ئارقىلىق ئۆزۈمنى تونۇدۇم ،يۇرتۇمنى تونۇدۇم ،ئاتا-ئانامنىڭ مۇبارەك نامىنى سەن…

ئابلىز مۇھەممەت سايرامى ئۇيغۇرلارنىڭ يىراق قەدىمكى ئەجدادلىرى تاش قوراللار دەۋرىدە تاشتىن، برونزا(كۈك مىس)قوراللىرى دەۋرىدە مىستىن، تۈمۇر قوراللىرى دەۋرىدە تۈمۇردىن ھەر خىل پىچاق ۋە خەنجەرلەرنى ياساپ، ئۇزاق تارىخىي جەريانلىرىدىكى ئىشلەپچىقىرىش- تۇرمۇش قايناملىرىدا ئۇنى كۈپ قېتىم ئىسلاھ قىلىپ، يېڭىلاپ، ئۈتكۇر، نەپس- كۈركەم،…

پەرھات جىلان ئىنسانلارنىڭ ئانىلارنى ئۇلۇغلاش ئىدىيىسى ئىپتىدائىي جامائە تۈزۈمى تۇرغۇزۇلغان ئەڭ قەدىمكى دەۋرلەردىلا باشلانغان.ئىنسانلار ئىجتىمائىي مەخلۇقات سۈپىتىدە تىرىكچىلىك قىلىشقا باشلىغان ئاشۇ يىراق ئۆتمۈشتە ئاتىلىق ئۇرۇقداشلىق تۈزۈمى ئورنىتىلغان بولۇپ،قانداشلىق مۇناسىۋىتى ئاساسىدا تىكلەنگەن مۇئەييەن كىشىلەر توپى يەنى مۇئەييەن ئۇرۇق ئانىلارنى مەركەز قىلىپ…

نۇرمەمەت توختى ئۇيغۇرلارنىڭ ئەجدادلىرى ۋە ئۇيغۇر ئېتنىك تەركىبىگە سىڭىپ كەتكەن ئۇرۇقداش خەلقلەر ئوتتۇرا ئاسىيا مىللەتلىرى ئىچىدە ئولتۇراق تېرىم مەدەنىيىتىگە بۇرۇن قەدەم قويغان بۇلۇپ سودا-ئىقتىساد ۋە مەدەنىيەت ئالماشتۇرۇش جەھەتتىكى ماھارىتى، شەھەر-قەلئە ھاياتى، يېزىق ۋە ئەدەبىي تىل جەھەتتە ئالدىنقى ئورۇندا تۇرغانلىقى. شامانىزمنى…

ئابدۇرەئوپ پولات تەكلىماكانى مۇھىم مەزمۇنى: مەزكۇر ماقالىدە، ئۇيغۇر تىلىدىكى ئىزافەتلەرنىڭ ئوقۇش ۋە يېزىش قائىدە ئاساسىنى ھەمدە ئۇيغۇر تىلىدىكى ئىزافەتلەرنىڭ تۈرلىرىنى تەپسىلىي بايان قىلىش بىلەن بىللە، ئۇيغۇر تىلىدىكى ئىزافەتلەرنى تەتقىق قىلىش، توپلاش ۋە رەتلەپ لۇغەتلىرىمىزگە ئېلىشنىڭ مۇھىملىقى ئەكس ئەتتۈرۈلگەن. ئۇيغۇر تىلى…