مەشھۇر شەخسلەر

ئەلىشىر نەۋايى (1441 — 1501)   ئادەم ھايالىق ۋە ئەدەپلىك بولسا ھۆرمەت كۆرىدۇ. ئەدەپ ھۆرمەتسىزلىكنىڭ ئىشىكىنى ياپىدۇ ۋە ئادەمنى مەسخىرە قىلىش، كەمسىتىشتىن ساقلايدۇ. ئەدەپ ئادەمنىڭ تەبىئىتىگە ئىنسانىي پەزىلەت بەخش ئېتىدۇ ۋە كىشىلەرنىڭ مىجەزىگە ئارام بېرىدۇ. ھەر زامان ئەدەپلىك بول، ئەدەپتىن…

※ ئىنسان بالىسىنىڭ قەدىر – قىممىتى ئەقىل ۋە بىلىم بىلەن بولىدۇ. ※ بىلىملىك كىشى قىممەتلىك دىناردۇر، بىلىمسىز نادانلار قىممەتسىز يارماقتۇر. ※ ئادەم بىلىمى بىلەن تونۇلىدۇ، بىلىمسىزلەر تىرىك تۇرۇپ كۆزگە كۆرۈنمەيدۇ. ※ بىلىملىكلەر ئۆلسىمۇ نامى تىرىك بولىدۇ، بىلىمسىزلەر تىرىك بولسىمۇ نامى…

قەدەم ئىزى بىراۋنىڭ ماڭغانلىقىنى كۆرسىتىدۇ. — مەھمۇد كاشغەرىي دۇنيا تۈركولوگىيە ئىلمى ۋە سېلىشتۇرما تىلشۇناسلىقنىڭ ئاساسچىسى مەھمۇد بىننى ھۈسەيىن كاشغەرىي 11 – ئەسىردە ياشاپ ۋە ئىجاد قىلىپ ئۆتكەن مەملىكىتىمىزنىڭ مەشھۇر ئېنسىكلوپېدىك ئالىمى ۋە دۇنيا ئېتىراپ قىلغان ئاتاقلىق ئۇيغۇر ئالىمى، تىلشۇناسى ۋە…

پۈتۈن ئۆمۈرلۈك خىزمەت ھاياتىدا باشتىن – ئاخىر تىل – يېزىق ساھەسىدە ئىشلەپ ، تىل – يېزىقىمىزنىڭ بۈگۈنكىدەك قېلىپلىشىپ مۇكەممەللىشىشى ئۈچۈن كۆپ ئەجىر سىڭدۈرگەن پېشقەدەم تىل – يېزىق خادىمى ، ئاتاقلىق تىلشۇناس ھەم لۇغەتشۇناس ئابلىز ياقۇپ ئەپەندى 1934 – يىلى 7…

جامالىدىن ئاق سارايى ئۇيغۇر تىبابىتىنىڭ تەرەققىياتى ئۈچۈن بارلىقىنى سەرىپ قىلغان بۈيۈك ئەللامەلەرنىڭ بىرى بولۇپ , ئۆزىنىڭ مەشھۇر تىببىي ئەسىرى <>بىلەن ئۇيغۇر تىبابەتچىلىك تارىخىدا تىگىشلىك ئورۇن ئالدى . ئالىمنىڭ قاچان , قەيەردە تۇغۇلغانلىقى ھەققىدە تېخى ئىشەنچلىك بىر ماتېرىياللار تېپىلغىنى يوق ,…

سۇلتان مامۇت ئىبراھىم ب د ت پەن -مائارىپ -مەدەنىيەت تەشكىلاتى تەرىپىدىن 2005 -يىلى 11 -ئاينىڭ 25 -كۈنى «ئىنسانىيەت ئاغزاكىي ۋە غەيرىي ماددىي مەدەنىيەت مىراسلىرىنىڭ ۋەكىللىك ئەسىرى» قاتارىغا كىرگۈزۈلگەن ئۇيغۇر ئون ئىككى مۇقامىنىڭ دەۋرىمىزگىچە يېتىپ كېلەلىشىگە مۇستەھكەم ئۇل سالغۇچىلارنىڭ بىرى بۈيۈك…

مۇھەممەد قاسىم ئەمىن ھاجىم ئۇيغۇر ئېلىنىڭ قەشقەر ۋىلايىتىدە 1930 –يىلى ھاللىق دېھقان ئائىلىسىدە دۇنياغا كەلگەن. شۇ زامانلاردا يېڭى پەننىي مەكتەپلەر ئېچىلغان بولۇپ، مۇھەممەد قاسىم ھاجىم پەننىي مەكتەپنىڭ ئاران 3- يىللىقىغىچە ئوقۇيالىغان. كېيىنچە مەدرىسىگە بېرىپ ئەرەبچە ۋە پارىسچە تىللاردا دەرس ئوقۇغان…

1944- يىلى 11 –ئاينىڭ 4 – كۈنى ئەتىگەندە « تاڭ – تۇڭ » قىلغان ئوق ئاۋازى غۇلجا خەلقىنى جىددىيلەشتۈرىۋەتتى . بۇ غېنى باتۇرنىڭ بىر نەچچە ئادىمى بىلەن توپىدەڭ تۈرمىسىدىكى پاتىخنىڭ خوتۇن بالىلىرىنى قۇتۇلدۇرۇش يولىدا گومىنداڭچىلار بىلەن ئاشكارە توقۇنۇشقان كۈنى ئىدى…

بىرىنچى باب تۈمەن سۈيى قان بولۇپ ئاقتى، تۈمەن دەريا نەرە تارتتى، سۇ ئورنىدا قانلار ئاقتى.  شاھىت بولۇپ تارىخقا، مىڭلاپ نوزۇڭ نەزمە قاتتى. — خەلق داستانى «نۇزۇگۇم» دىن مىلادى 1927 – يىلى  چىڭ لەشكەرلىرى تۈمەن دەرياسىنىڭ قەشقەر شەھىرى تەرىپىدىكى قىرغىقىنى خان…

ئابدۇرەھىم سابىت مىللەتنىڭ ساپاسىنىڭ قانداق بولۇشى ئالدى بىلەن مائارىپقا باغلىق. مائارىپ تەرەققىي قىلىدىكەن، ئۇ ھالدا مىللەتنىڭ روھىي دۇنياسىنى چىرماپ ئالغان قالاقلىق، نادانلىق، خۇراپاتلىققا ئوخشاش مەنىۋى ئىللەتلەرنى سۈپۈرۈپ تاشلاپ، ئىلىم – پەننىڭ تەرەققىياتىغا يول ئاچقىلى، مىللەتنىڭ پەن – مەدەنىيەت سەۋىيىسىنى ئۆستۈرۈپ،…

باتۇر روزى مىلادى 870 – يىلى كەچكى قۇياشنىڭ ئەڭ ئاخىرقى قىزغۇچ نۇرلىرى سىر دەرياسىنىڭ شىمالىدىكى بالاساغۇنغا قاراشلىق فاراب قەلئەسىنىڭ خاڭ بىلەن قاڭدالغان ئېگىز – ئېگىز سېپىللىرىنى سۇس يورۇتۇپ تۇراتتى. غۇر – غۇر شامال شەھەر ئەتراپىدىكى بوستانلىقلارنىڭ ئارامبەخش نەم ھاۋاسىنى ئۇچۇرۇپ…

( 1 ) ﺗﺎﺭﯨﺨﺘﯩﻦ ﺳﯚﺯ «ﺑﻪﻳﺘﯘﻟﻼ» ﻧﯩﯔﻳﺎﺳﯩﻠﯩﺸﻰ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﮔﯜﺯﻩﻝ ﺋﯩﻠﻰﯞﺍﺩﯨﺴﯩﻨﯩﯔ ﺋﯘﻳﻐﯘﺭ ﺧﻪﻟﻘﻰ ﺋﻪﺯﻩﻟﺪﯨﻦﻳﺎﺷﺎﭖ ﻛﻪﻟﮕﻪﻥ ﺯﯦﻤﯩﻨﻼﺭﻧﯩﯔ ﺑﯩﺮﻯﺋﯩﻜﻪﻧﻠﯩﻜﻰ ﮬﻪﻗﻘﯩﺪﻩ ﺋﯩﺸﻪﻧﭽﯩﻠﯩﻚ ﺗﺎﺭﯨﺨﻲ ﻣﻪﻟﯘﻣﺎﺗﻼﺭ ﺑﺎﺭ. ﭼﺎﻏﺎﺗﺎﻳﺨﺎﻥﮬﺎﻛﯩﻤﻴﻪﺕ ﻳﯜﮔﯜﺯﮔﻪﻥﻳﯩﻠﻼﺭﺩﺍ ﺋﯩﻠﯩﺪﯨﻜﻰ ﻗﻪﺩﯨﻤﯩﻲ ﺷﻪﮬﻪﺭ ﺋﺎﻟﻤﺎﻟﯩﻘﻨﻰ ( ﺑﻪﺯﻯ ﺗﺎﺭﯨﺨﻲ ﻛﯩﺘﺎﭘﻼﺭﺩﺍ “ﺋﺎﻟﻤﺎﻟﻰ” ﺋﺎﺗﺎﻟﻐﺎﻥ ) ﭘﺎﻳﺘﻪﺧﺖ ﻗﯩﻠﯩﭗ ﺗﺎﻟﻠﯩﻐﺎﻥ. ﺋﻪﻧﻪ ﺷﯘ ﺋﺎﻟﻤﺎﻟﯩﻘﻨﯩﯔ…